2. İstanbul Bağımlılık Sempozyumu Bağımlılık Atölyeleri

 

Atölye 1: Bağımlılıkta İyileşme Planının Hazırlanması

Eğitimci: Prof. Dr. Kültegin Ögel – Moodist Psikiyatri ve Nöroloji Hastanesi / İstanbul Bilgi Üniversitesi

Açıklama: Bu atölye; alkol/madde kullanan bir vakayla ilk görüşme sonunda bir tedavi/iyileşme formülasyonunun nasıl yapılacağı konusunda olacaktır. Riskler ve buradan doğan ihtiyaçlar nasıl saptanır, nasıl bir yol izlenir, karşılaşılan güçlükler ve bunları aşma yolları hakkında bilgi verilecektir. Bağımlılık Danışmanlığı Matriksi adını verdiğimiz bu formülasyon anlatılırken vaka örnekleri üstünde çalışılacaktır. Katılımcıların atölye sonunda bağımlı vakalarda tedavi/iyileşme formülasyonu yapması konusunda bilgi ve beceri kazanması hedeflenmektedir.

Atölye 2: Tekrar Kullanmama Yöntemleri

Eğitimci: Uzm. Dr. Cavid Guliyev – Moodist Psikiyatri ve Nöroloji Hastanesi

Açıklama: Bağımlılık remisyon (düzelme) ve relapslarla (tekrar aynı düzeyde kullanma) giden kronik bir hastalıktır. Kişinin alkol maddeyi bırakması kadar tekrar başlamaması da önemlidir. Alkol madde kullanıcısı çoğu zaman bir anda tekrar kullanmaya başladığını ve bunu nasıl olduğunu anlamadığını ifade eder. Oysa ‘tekrar kullanmaya başlama’ kendini çok önceden farklı şekillerde gösterir ancak kullanıcı bunu farketmez. Bu nedenle relapsın önceden farkedilmesi ve önlenmesi önem arz etmektedir. Bunu kişiye terapistin öğretmesi gereklidir.

Bu atölyede relapsa yol açabilecek risk faktörleri ve bunlarla başa çıkma yöntemlerinin anlatılması hedeflenmektedir.

Atölye 3: Bağımsız Farkındalık: Bağımlılıkta Farkındalık (Mindfulness) Uygulamaları

Eğitimci:  Uzm. Psk. Melike Şimşek – Yeşilay Danışmanlık Merkezi (YEDAM)

Açıklama: Farkındalık (Mindfulness) temelli uygulamalar, uzun yıllar önce Doğu felsefelerinden doğmuş ve son yıllarda çeşitli psikiyatrik problemlerin tedavisinde etkinliği ispatlanarak terapötik uygulamalarda yer bulmaya başlamıştır. Farkındalık kavramı temel olarak ana odaklanmayı ve duyguları yargısız biçimde kabullenmeyi içerir. Kişinin dikkatine odaklanarak anda kalmasını sağlar. Anda kalmak zihnin geçmişe veya geleceğe odaklanıp çeşitli duyguların yoğun biçimde kişinin zihnini meşgul etmesini önler.

Araştırmalar bağımlılıkta farkındalık temelli uygulamaların başlıca etkinliğinin kişinin anda kalmasını sağlayarak alkol-madde aş erme yoğunluğunu azaltması üzerine olduğunu göstermektedir. Farkındalık temelli yaklaşımlar bağımlılık alanında etkinliği kanıtlanmış pek çok terapötik yaklaşımdan farklı bir mekanizmaya sahiptir. Kişinin yaşadığı yoğun alkol-madde isteğinin bilişsel zinciri üzerinde çalışmak yerine alkol-madde isteğini ortadan kaldırmaya odaklanır. Bunu yaparken ana odaklanmaya öncelik vererek dikkat regülasyonu sağlar ve o an yaşanan güçlü alkol-madde isteğine odaklanmak yerine kişinin zihninde olup bitenlere odaklanarak bunları kabullenmesi üzerinde çalışır.

Bağımsız Farkındalık: Bağımlılıkta Farkındalık (Mindfulness) Uygulamaları Atölyesi’nde farkındalık temelli uygulama pratikleri anlatılacak, ana odaklanmayı ve duyguları fark etmeyi sağlayan farkında nefes çalışması, beden tarama ve oturma meditasyonu gibi örnek uygulamalar yapılacak ve bu kapsamda geliştirilen “Bağımsız Farkındalık” programı anlatılacaktır.

 

Atölye 4: Kumar Problemini Değerlendirme ve Terapi Planı Oluşturma

Eğitimci: Uzm. Psk. Kinyas Tekin – Moodist Psikiyatri ve Nöroloji Hastanesi

Açıklama: Şans olarak nitelendirilen ve sonuçları öngörülemeyen kumar, bağımlılık aşamasına geldiğinde kişisel, mesleki veya ailevi hedefleri bozan, para veya başka kazançlar elde etmeye yönelik sürekli, yineleyici ve uygunsuz davranış olabilmektedir. Bu problem danışanda ekonomik, ailesel, sosyal ve intihara kadar gidebilen psikolojik problemlere sebep olabilirken aileyi de ekonomik ve sosyal açıdan ciddi boyutlarda etkilemektedir. Bu nedenle ruh sağlığı çalışanlarının tedavi sürecini her aşamada etkin yapılandırmaları önemlidir.

Bu atölyede kumar oynama davranışının tanımlanması, risk düzeyinin belirlenmesi ve kişiye özgü bir tedavi planın oluşturulma süreci vakalar üzerinden tartışılacaktır. Bununla birlikte kumar bağımlılığında sık görülen nüks önleme çalışmaları ve ailenin tedavi sürecine dahil edilmesi paylaşılacaktır.

Atölye 5: Bağımlı Aileleri ile Çalışmak

Eğitimci: Uzm. Psk. Olcay Zehra Tuna – Moodist Psikiyatri ve Nöroloji Hastanesi

Açıklama: Bağımlılık tedavisinde ailenin değişimi kilit noktalardan biridir. Ailenin tedaviye katılımının sağlanması tedavinin gerekliliğidir. Öncelikle ailenin, hastalığın yineleyici doğası ve bağımlılığın seyri hakkında bilgi sahibi olması; bağımlı yakına bağımlılığın hangi döneminde nasıl yaklaşacağını bilmesi hastanın iyileşme sürecine etki etmektedir.

Tüm bunlar ailenin hastaya karşı tutumunun değişmesini gerektirmektedir. Bu ise ancak danışmanın aileye yaklaşım ilkeleri konusunda bilgilenmesi ile gerçekleşebilir. Değişim tek taraflı olmaz.

 

Atölye 6: Sigara Alkol Madde Bağımlılığı Programı (SAMBA)

Eğitimci:  Uzm. Psk. Ceren Koç – Yeniden Derneği

Açıklama: SAMBA (Sigara, Alkol ve Madde Bağımlılığı Tedavi Programı), yapılandırılmış bir bağımlılık tedavi programıdır. SAMBA interaktif biçimde yürütülen, didaktik öğeler içeren ve farklı aktivitelerden oluşan bir psikoeğitimdir.

SAMBA’nın amaçları; alkol, madde ve bağımlılık konusunda bilgilendirmek, değişim motivasyonunu artırmak, zarar azaltmak ve bulaşıcı hastalıklardan korunmayı sağlamak, tekrar alkol-madde kullanımı engelleyecek becerileri kazandırmak (kaymayı önlemek), öfke, stresle başa çıkma, sorun çözme ve iletişim becerilerini artırmak olarak sıralanabilir.

Bu atölyede SAMBA’nın oturumları ve yeni versiyonun geliştirilme süreci hakkında bilgi verilecektir. Yeni versiyonda yapılan değişiklikler ve uygulamalar üzerinde durulacaktır.

  

Atölye 7: Bırakmak İstemeyen Hastalarla Çalışmak

Eğitimciler: İyileşme Danışmanı Durdu Bektaş – Moodist Psikiyatri ve Nöroloji Hastanesi

İyileşme Danışmanı Evrim Akbaş – Yeşilay Danışmanlık Merkezi (YEDAM)

Açıklama: Bağımlılık alanında çalışanların en sık karşılaştığı durumlardan biri olarak kabul edilen bağımlının bırakmak istememesi, danışman ve danışan arasındaki ilişkide en temel meydan okumalardan biri olarak karşımıza çıkar. Görüşmelere bağımlının bırakmak istememesi, danışmanın da bırakmak istemeyi sağlamaya çalışması arasındaki gerilim hakim olur, gerilimin dozajı arttıkça bağımlı daha çok bırakmayı istemekten uzaklaşır ve en sonunda görüşmelere gelmeyi bırakır. Öte yandan bağımlının maddelerle olan ilişkisinde neyi, nerede ne zaman, neden ve nasıl bırakmak istediği ve istemediğine dair yaşadığı karmaşayı dinlemek ve dinlerken de ona kendini göstermek değişim için alan açar ve bu alanda bağımlı ne yapmayı istiyorsa onun için güç kazanmaya ve yapmaya hazırlanmaya başlar.

 

Atölye 8: Bağımlı Ebeveynlerin Çocukları ile Çalışma

Eğitimci: Uzm. Psk. Burcu Oğuzdoğan – Moodist Psikiyatri ve Nöroloji Hastanesi

Açıklama: Bağımlı ebeveynlerin çocukları ile çalışma atölye çalışması kapsamında katılımcıların kazanacağı bilgi ve beceriler: bağımlı ebeveynlerin çocuklarının özelliklerini derinlemesine anlamak, bu çocukların yaşadıkları ve içinde bulundukları durumun olası sonuçlarının aileye nasıl açıklanacağı, süreç içerisinde aile ile çalışılacak konular, ihtiyaç değerlendirme sürecinde kullanılacak materyaller, terapi sürecinde çalışılması gereken temel alanlar ve yaklaşımlar, süreçte kullanılacak aktivite örnekleri ve klinik ortamda uygulanma örnekleri.